12 okt De bevrijding van Emst
De bevrijding van Emst
Auteur: Henk Kloezeman
Publicatie: Verschenen in Ampt Epe 110, april 1995
Inleiding
Elke dag is er één, men blijft hoop houden. ‘Wanneer worden wij bevrijd?’
Elke dag brommen de zware Engelse vliegtuigen en Amerikaanse bommenwerpers over in grote groepen. Zij komen vanuit het westen naar het oosten, richting Duitsland, want alle Duitse steden moeten stuk, plat. Duitsland moet kapot! Dat is de bevrijding voor de mensheid. Hoe lang zal dit nog duren? In de omgeving van de Laarstraat, op de Enk en bij het Olde Kamp zitten nog groepen Duitsers met afweergeschut. De Duitsers zijn erg zenuwachtig op dit moment. Gevaarlijk. Je kunt merken dat er geen orde meer is.
Hoe lang gaat dit nog duren? Weer komen vliegtuigen over. Hele groepen, net vogels, hoog in de lucht richting Duitsland. Wat een gekke wereld! Bij de één dood, verwoesting, bloed en tranen, bij de ander hoop op bevrijding. Maar het duurt al zo lang. Wanner zijn wij in Emst nu echt vrij?
Na vijf jaar weet je niet meer wat dat is. Er komen ook nu nog steeds mensen uit het westen, of vanuit de richting Vaassen, met karretjes voor eten. Wat een gekke tijd! En toch hebben wij in Emst het gevoel dat wij snel vrij zijn.
Dinsdag 17 april 1945
Geallieerde jagers zwalken als vogels door de lucht, loerend op hun prooi. Wij juichen als ze pijlsnel naar beneden schieten, recht op hun doel af. Wij wrijven onze ogen uit! Weg zijn de moffen! Niet wetend of wij goed hebben gezien en wij wrijven voort, de hele dag: Zijn de moffen weg? ’s Avonds gaan wij het dorp in, naar café Steenbergen (De Nieuwe Kroon/Blue Sky). Komt er muziek en dansen? Ook zien wij een Canadees op een motor richting Epe. Maar snel komt er bericht: ‘Allen snel naar huis. Vlaggen weg. Er zitten nog Duitsers op de Enk en in de bosjes bij de Laarstraat.’ En nog is het niet veilig.
Woensdag 18 april 1945
Er komen groepen Duitsers over de grote weg vanuit de richting Epe. Zij lopen richting Emst, de Oranjeweg op, en hebben pinken, koeien, paarden en karren bij zich; die hebben zij onderweg gevorderd. Er komen ook Engelse vliegtuigen laag over voor controle of de Duitsers weg zijn uit de Enk. Een Engels vliegtuig schiet een paard dood bij Tinus Berkhoff aan de Eperweg voor het huis; het wordt geslacht bij Johan Nijkamp. ’s Avonds komt de muziekvereniging bij elkaar in café Steenbergen. ‘Wij willen glazen, wij moeten blazen, na vijf jaar bezetting de straat op!’ Het publiek staat buiten, de deuren open, maar het mag nog niet, want wij zijn nog niet officieel vrij, en mogen niet de weg op. Wij hebben wel meer gedaan wat niet mocht. Dan doen wij het zo, en zo klinkt de muziek binnen en staan de mensen buiten te dansen.
Donderdag 19 april 1945
Vandaag, de grote dag: ‘WIJ ZIJN VRIJ!’ Voor de middag Canadese tanks en wagens komen vanuit Vaassen richting Epe, door Emst. O, wat mooi is het feest! Daar zijn ze dan, de Tommy’s. Wij staan aan de weg en zwaaien met vlaggen en oranje linten, geven bloemen aan de jongens. Wij krijgen chocolade, sigaretten en kauwgum, waar je maar op bleef kauwen. ‘Er waren hele knappe jongens bij, je zou er wel een dansje mee willen maken.’ ’s Middags gaan wij naar café Steenbergen. Daar speelt de muziekvereniging weer onder de naam Prins Bernhard (dit was sinds 1944 verboden). Ook werd er veel gedanst en er was ook nog enige teleurstelling in de vreugde. Er waren verschillende jongens en mannen niet aanwezig in Emst. Deze waren de afgelopen tijd opgepakt en in Duitsland tewerkgesteld. ’s Avonds was er een rondgang door het dorp. Bij G. Draaier aan de Hoofdweg (nu Willy van Essen Elektra) was de ondergrondse commandopost. Wij hebben gezien hoe hier nog met de bevrijding een SS’er in burger werd opgepakt, met een geladen revolver. Hij werd overgedragen aan de Binnenlandse Strijdkrachten. Ook bij café Nol Huis in ’t Veld (nu café Van de Schepop) was muziek en dansen. En zo ging donderdag 190 april al feestend tot laat in de avond de geschiedenis in als dag der bevrijding.
Vrijdag 20 april 1945
De muziekvereniging maakt weer een rondgang onder grote belangstelling. Zij gaat richting Burgemeester van Walsumschool aan de grote weg. Achter de school op het plein wordt een grote brandstapel gemaakt met het moffen- en vlooienstro uit de school (hier waren de Duitsers in de oorlog ingekwartierd). Dit stro werd op een hoop gebracht door mensen die met de Duitsers hadden geheuld en nu waren opgebracht door de ondergrondse. Men hing in de brandstapel het portret van Hitler. Zodra dit vlamvatte, zette de muziekvereniging onder gejuich van het publiek, het aloude Wilhelmus in. Vrijheid, blijheid!
31 augustus 1945
Op 31 augustus 1945 werd er het eerste Koninginnefeest gevierd, tevens Bevrijdingsfeest. Emst was zo groots versierd, met bogen op het Handel, Hanendorp, Laarstraat en Vijgenkamp. Er werd door de muziekvereniging daar nu gespeeld, omdat er met de bevrijding geen tijd voor was.
Sorry, het is niet mogelijk om te reageren.