Geschiedenis van Emst

18 jan Eperweg 16

Geplaatst op 10:51h in Boerderijen en (oude) woonhuizen door admin 0 Reactie's

0 Likes

Eperweg 16 en 16a

M 84

Auteur:
Evert de Jonge

Inhoudsopgave:

Inleiding

Wanneer werd een boerderij nu gebouwd? Die vraag is moeilijk te beantwoorden, als het om een bouwwerk van voor 1832 handelt. Je hoefde tot diep in de 19^e eeuw geen bouwvergunning aan te vragen. Wel noteerde het kadaster – dus vanaf 1832 – of er op een stuk grond een bouwwerk stond, want de belasting op bebouwde percelen, zoals dat heette, was hoger. Dus van een bouwwerk van voor 1832 kan vaak alleen een globale stichtingsdatum worden achterhaald. Ook in dit verhaal is dat van toepassing.

Vorsselman

In 1814 overleed Geertje Hendriks van Putten, vrouw van Jacob (Hendriks) Vorsselman. Een van de aangevers was buurman Aart Dries Visch. Dat was min of meer een gewoonte.

Het echtpaar Vorsselman – Van Putten trouwde in 1786 te Epe. Beiden kwamen uit de boerenstand. Mogelijk is, dat zij een stuk grond meekregen en in die tijd hun woning hebben laten bouwen. Voor Jacob was het zijn tweede huwelijk, Hij was drie jaar eerder (1783) getrouwd met Janna Tijmens Kamphuis, die echter al in het huwelijksjaar overleed aan de zogenaamde Rode loop (dysenterie).

Jacob overleed in 1826. Zijn kinderen Hendrik, Hendrikus, Janna (& Albertus Visch), Willem en Gerrit Vorsselman verkochten toen het woonhuis. Uit de omschrijving handelde het om een boerenerf, huis nr. 243, met een schuur, zaadberg en verder getimmer, met als naaste grondeigenaren de heer Grenfell (eigenaar Pijkerensgoed) en Aart Dries Visch. Bij de koop hoorden nog een aantal stukken grond in Westendorp en op de Emsterenk, namelijk: Koopmanskamp, de Keijzerije, Het Pusjen, Korteakkers, Het Grote Stuk, Gerrit Duitsakker, Enkkampje, Derksakker, een kampje aan het hof, De Delle en het Groenbosch.

Mijn conclusie is, dat Jacob met zijn 1^e of 2^e vrouw de woning lieten bouwen, dus globaal 1783-1786. Bewijzen kan ik het niet, maar zeker is dat indien buurman Visch in 1814 als buur aangifte van overlijden deed er een woning moet hebben gestaan.

Vis(ch)

Voor 5165 gld. werd buurman Aart Dries Visch de koper t.b.v. zijn zoon Dries Aarts Visch. Met of zonder ‘ch’; de naam kwam al vanaf de vroege 18^e eeuw in het ambt Epe voor.

In 1832 registreerde het kadaster de koper als eigenaar, maar vergat het huis te noemen. Dat werd gecorrigeerd en werd de feitelijke eigenaar oftewel zoon Dries Aarts Visch wel geregistreerd als bezitter van het huis en schuur.

Blijkbaar had Dries verbouwd, want al in 1827 nam hij een hypotheek op. De boerderij was in 1832 nog niet geheel klaar. Zolang je verbouwde, betaalde je een lagere belasting, dus dan stelde je de registratie nog wel eens uit.

Dries was overigens in 1826 in Epe in het huwelijk getreden met Maria Vorselman, dochter van Hendrik Vorselman en Weijntje Jacobs.

Na 1860 werd de zoon Wijnand Visch, geboren 1837, de volgende bezitter van de boerderij. Hij ging ook verbouwen waarna het kadastraal nummer in 1873 veranderde in M 1812: een huis nu met een bakhuis. In 1883 werd het geheel verkocht.

Berkhoff

In genoemd jaar werd Gerrit Berkhoff in het kadaster als eigenaar geregistreerd. Deze zoon van Pieter Louis Berkhoff en Aartje Bosch was in 1857 te Epe getrouwd met Janna Hendrika Nieuwenhuis, dochter van Gerhardus Nieuwenhuis en Hendrikje Kerkelink. Zij kregen een handvol kinderen, waarvan er enkele jong overleden. Moeder Janna overleed in maart 1870.

Zoals niet ongebruikelijk in die tijd werd er niet lang gerouwd. Nog in (oktober) 1870 werd in Epe getrouwd met Maria Schrijver, dochter van Peter Schrijver en Anna uit den Boogaard. Gerrit overleefde ook zijn 2^e vrouw, want Maria overleed in 1897. Hij volgde haar zes jaar later.

Na het overlijden van de ouders werden de in 1872 geboren Arend Berkhoff Gerritsz, getrouwd met Aaltje ten Hoove, als nieuwe eigenaar geregistreerd. Zij waren in 1899 te Epe getrouwd. Aaltje was een dochter van Martinus ten Hoove en Kornelia van Riesen.

In 1912 volgde vereniging en verandering van percelen en eveneens een nieuw kadastraal nummer: M 2728.

Nog voor 1940 werd de zoon Martinus Berkhoff Arendsz geregistreerd als eigenaar. Zijn ouders bewoonden toen de zogenaamde kamer aan het huis. Die bij een verbouwing gerealiseerd was. Er volgde een nieuw kadastraal nummer: M 2804. In 1945 volgde nog een verandering in nummer M 3028. Er was daarna sprake van twee huizen.

Vader Arend overleed in 1946. De al genoemde Martinus was in 1934 in Epe getrouwd met Rika Johanna van Niersen, dochter van Johannes van Niersen en Johanna Riphagen. Nog in de 20e eeuw zou de in 1935 geboren zoon Arend Berkhoff, getrouwd met Gerritje Janna van Huffelen, in het kadaster als eigenaren geregistreerd worden.