Geschiedenis van Emst

28 jul Eperweg 18

Geplaatst op 13:34h in Boerderijen en (oude) woonhuizen door admin 0 Reactie's

0 Likes

Pijkerensgoed of De Dood
M 23

Auteur:
Evert de Jonge

Inhoudsopgave:

Inleiding

Wat is op deze boerderij gebeurd? Moord en doodslag? Neen, ik denk dat het te maken heeft met veesterfte. Mogelijk zal dat in de 17^e-18^e eeuw enkele keren achter elkaar is gebeurd zodat er een bijnaam aan de naam van de boerderij werd vastgeplakt. Dat, terwijl de oorspronkelijke naam van de boerderij anders luidde, namelijk Larijsgoed. Het was een leengoed van het Huis Putten bij Elburg. Gelukkig zijn de leenregisters van Putten bewaard, waarin vanaf het einde van de middeleeuwen zowel de beleningen van Larijsgoed als het eveneens tot deze leenkamer behorende leengoed De Emsterhoff behoorde.

Larijsgoet tot Emse

De oudste vermelding dateert uit 1484. In dat jaar werd Harmen Schene Lubberss beleend met Larijsgoet ‘toe Emse’ dat volgens het leenregister de grootte had van circa 23 molder en een schepel roggeland (circa 10-11 ha.).

De naam Schene kwam al vroeg voor in Emst. Zo was in 1425 Gerrit Schene betrokken bij een civiel geschil. Nog tot in de 16^e eeuw woonden personen met deze achternaam in het kerspel Epe.

Na het overlijden van de Harmen volgde zijn zoon hem op. Het leenregister registreerde op 27-2-1531 de belening van Lubbert Schene Heymansz, met Larijsgoed als erfgenaam van zijn vader. Nog dezelfde dag verkocht hij het aan de Heer Johan van Brienen, priester, onder momberschap van Reyner van Arler. Hij werd die dag eveneens beleend. Johan was overigens al sinds enkele jaren tevens leenman van De Emsterhoff.

De Emsterhoff alsmede het Larijsgoed zouden lang in bezit van een familie blijven. De geschiedenis kan dan ook gevolgd worden in het artikel over De Emsterhoff.

De eigenaren of leenmannen woonden noch op dat goed noch op Larijsgoed. Beide boerderijen werden verpacht, maar helaas zijn er geen pachtregisters bewaard gebleven.

Van Pijkeren

De naam van Pijkeren is onlosmakelijk met de boerderij verbonden. Deze familienaam kwam ook al vroeg voor in Emst. Al in de 15^e eeuw werden Van Pi(j)(c)keren’s genoemd in onze omgeving. Was een van hen pachter van de boerderij? Zo ja, dan moet dat voor 1700 zijn geweest, want tussen 1710 en 1723 was Hermen Bernts pachter van de boerderij, die toen al Pijkerensgoed werd genoemd.

De naam Larijsgoed was echter nog niet verdwenen, want in een boedelscheiding tussen de erfgenamen van De Emsterhoff dook de naam in 1769 nog eenmaal op.

Verkoop

In 1834 besloten de eigenaren van De Emsterhoff hun bezit te verkopen. Uit de notariële akte van 12-6-1834, opgemaakt door de Epense notaris Van der Feltz, bleek dat het Larijsgoed, dat toen Pijkerensgoed of de Dood heette, nog een geheel vormde met De Emsterhoff.

Pas in 1842 verwisselde de boerderij van eigenaar. In dat jaar werden Pieter Louis Berkhoff en zijn vrouw Aartje Bosch de bezitters. Zij zouden niet op de boerderij gaan wonen, want het echtpaar had onder andere een winkel in het dorp Epe. Hij was bij meerdere ondernemingen betrokken.

Een van hun zonen, Gerrit, werd landbouwer en betrok de boerderij. Hij zou in 1857 te Epe trouwen met Janna Hendrika Nieuwenhuis, de in Epe geboren dochter van Gerhardus Nieuwenhuis, kleermaker, en Hendrikje Kerkelink. Mogelijk liet hij verbouwen want er volgde een nieuw kadastraal nummer: M 1226. Kort daarna werd de boerderij gesplitst en kwamen er twee nummers: M 1861 en M 1862. Mogelijk woonde een broer van Gerrit in een deel van de boerderij.

Nog in het jaar van haar overlijden, 1870, hertrouwde Gerrit met Maria Schrijver, de eveneens in Epe geboren dochter van Peter Schrijver en Anna Uit den Bogaard.

Uit zijn eerste huwelijk werd in 1859 Peter Louis Berkhoff geboren, die dus vernoemd werd naar grootvader. Hij zou na het overlijden van vader Gerrit, 1903, de eigenaar worden van de boerderij. Hetzelfde jaar trad hij te Epe in het huwelijk met Hendrikje Doppenberg, dochter van Tijmen Doppenberg en Aaltje Visser. De bruidegom was tweemaal zo oud als de bruid.

De boerderij werd in 1905 weer één woonhuis onder kadastraal nummer M 2628, waarbij zo’n 4,7 ha. land bij hoorde.

Na zijn overlijden, 1922, werd in het kadaster de boerderij op naam van de weduwe en haar kinderen gezet. Dat veranderde later toen zoon Gerrit Berkhoff Plzn, geboren 1904, als meerderjarige eigenaar werd.

Op 26-jarige leeftijd trad hij te Epe in het huwelijk met Gerritje Visser, dochter van Reijer Visser en Fennetje Pijkeren. Zij was in Epe geboren.

In 1942 werd er verbouwd en volgde weer een nieuw nummer: M 3025. In 1953 volgde weer een verbouwing en in 1963 werd er een noodwoning op erf gezet.

Het kadaster gaf later Pieter Louis Berkhoff & Willempje Huiskamp aan als eigenaren.