Naamsverklaring, wapen en vlag

Naamsverklaring, wapen en vlag

Naamsverklaring, wapen en vlag

Emst werd oorspronkelijk Empze of Empse genoemd. In 1243 was er sprake van richter Thyace van Emse en in 1263 van Theodericus de Emeze. Beiden stonden in relatie met wat later het Emsterhof was, waar in de 14e eeuw nakomelingen van hen woonden. Enkelen van hen waren eveneens richter van Veluwe.

Volgens taalhistoricus Dr. D. Otten is Emst afgeleid van Eem; een waternaam, weer afgeleid van het Germaanse Ama, een aanduiding voor een natuurlijke waterloop.

De vraag is welke natuurlijke waterloop in Emst zo belangrijk was dat die naam ontstond. Waarschijnlijk is dat de Smallertsebeek; een van de bovenlopen heette eigenlijk de Veenbeek. Deze ontspringt in het Bloemendaal en volgens kenners stroomde daar altijd water in. Ook in de droge zomers van 2018-2020 bleek deze natuurlijke beek het vol te houden. Het is daarom te verklaren dat de oudste molen in Emst aan deze waterloop stond, ooit eigendom van de al genoemde familie Van Emst.

Wapen

De richters uit het geslacht van Emst waren zogenaamde ministerialen of dienstadel. Ministerialen vervulden voor de hertog van Gelre allerlei functies. Laster smolt deze adelsgroep samen met de zogenaamde oeradel, zodat vanaf de 15e eeuw alleen nog over adel gesproken werd die als riddermatigen participeerde op belangrijke momenten. Later vormde zij een van de twee partijen in de Veluwse Kwartierdag en Gelderse Landdag; een situatie die tot 1795 duurde.
Als bestuurder of ‘ambtenaar’, dus ook richters, zegelde je met een zegelstempel belangrijke stukken. Je gebruikte daarvoor een familiewapen. Zo ook de familie Van Emst.

Nu komt het opmerkelijke aan hun familiewapen. Eerst de afbeelding:

Zegel van Emse
Zegel van Emse

Inderdaad, het wapen lijkt op het wapen van de gemeente Epe: een (heraldisch) naar rechts gaand hert, vergezeld door een ster.

Hoe kan dat? Mogelijk dat toen in de 18e eeuw het toenmalige ambtsbestuur van Epe, bestaande uit enkele ambtsjonkers, een ambtelijk wapen nodig hadden er nog kennis was over dat er ooit een riddermatige familie Van Emse was geweest met eigen wapen. Ook kan het zijn dat de toenmalige kerk het hert als wapen gebruikte en dat het ambtsbestuur dat wapen van hen overnam.

Heeft Epe dus het wapen van Emst overgenomen? Het lijkt er enigszins op. We mogen dus vaststellen dat Emst een historisch eigendomsrecht heeft op het wapen van de gemeente Epe, een mooi gedachte toch?

Vlag

In de vorige eeuw kwamen enkelen op de gedachte een vlag voor het dorp Emst te maken.

Het leidde tot de hieronder afgebeelde vlag die volgens de regels van de banistiek (vlaggenkunde) als volgt kan worden omschreven: Verdeeld in 4 kwartieren: linksboven en rechtsonder groen, rechtsboven en linksonder geel, gescheiden door een blauwe baan, in het midden een blauw rond veld, waarin een geel/bruine hooiberg is afgebeeld.

De vlag van Emst
De vlag van Emst

Bronnen

D. Otten, Landschap en plaatsnamen van de Noordoost-Veluwe (Kampen 1987).
Geen reactie's

Sorry, het is niet mogelijk om te reageren.