15 mrt Smallertsweg 1
Smallertsweg 1
Munstersmanshofstede
M 1113
Auteur:
Evert de Jonge
Inhoudsopgave:
Inleiding
Het kan raar lopen met landontginningen. Polders aanleggen en dan weer ontpolderen, zoals met de Hedwigpolder in Zeeuws-Vlaanderen. Het kan ook dicht bij huis. Wie op de Vaassenseweg rijdt en de Smallertsweg passeert kan links een nieuw natuurgebied zien; weiland wordt drassig gemaakt. Juist op deze plek werd ooit ontgint.
van Munster
In 1630 kregen Jan Jansen van Munster & Anna Jacobs toestemming voor 50-60 jaar aangemaakt land als tynsland te gebruiken. Zij hadden het land gelegen aan de Emsterenk ‘op Smallert’ ontgonnen met toestemming van de Gelderse Rekenkamer (Domeinen).
Het echtpaar Van Munster zal op het ontgonnen land een boerderij hebben gebouwd die hun naam kreeg: Munstersmanshofstede.
Of ze er lang hebben gewoond is de vraag. Later was hij betrokken bij de bouw van een molen in Heerde. Wellicht was hij dat eerder bij de Smallertsemolen.
Nakomelingen van het echtpaar woonden later in Apeldoorn. De boerderij, zeker de tyns van het ontgonnen land, werden overgedaan aan Eefse Henricx Brinck. Zij was een dochter van Hendrick Gerrits, die een herengoed in de Emsterheegde bezat. Via erfenissen van een broer en zuster belandde dat goed ook bij haar. Blijkbaar was Eefse ongetrouwd, want in 1651 bepaalde zij bij testament dat Reijner Daems haar erfgenaam was. Deze was weer een broer van Bartolt Daems, getrouwd met de overleden zuster van Eefse.
Reijner Daems was een zoon van Daem Willems & Gerbrich Bartels, die aan de Lobrink een herengoed in bezit hadden.
In 1675 was sprake van niet bij naam genoemde erfgenamen van Reijner Daems, die geld leenden met Munstermans hoppenhof en een morgen land als onderpand.
Mossink
Na de akte van 1675 gaapt er een gat in de geschiedenis van de eigenaren. In 1746 verkochten Hendrick Gerrits Bysterbos & Janna Aarts Dijckhuysen de Munstersmanshofstede voor 200 gulden aan Arent (Gerrits) Mossink & Janna Everts. De begrenzing luidde: O+W+Z: de Smallert, N: de erfgenamen van Ambrosius Broekhuizen (die op de Westenbroekermolen woonde).
Op huizenlijst van 1749 werd Arent Mossink genoemd met als beroep wever. In 1757 leenden Arent Mossink & Janna Everts geld en legden daarom een hypotheek op de boerderij. Waarschijnlijk hadden zij geld nodig om een stuk land te kopen, want in het tynsregister werd genoteerd, dat Arent Mossink vanaf 1758 diende te betalen waar eerder Jan Eijmberts voor had gedokt.
Het echtpaar verwierf ook tynsland door aankoop van de al genoemde Broekhuijsen, waarbij werd genoteerd dat Arent Mossink ‘op de Smallert’ nu de tyns betaalde.
Arend overleed in 1783 ‘aan de Emsterenk’ toen een ruim begrip.
Het echtpaar Mossink had enkele kinderen, waaronder Gerrit Arends Mossink die wonende aan de Emsterenk in 1786 als opvolgend tynsbetaler werd genoemd. In 1810 werd hij weer opgevolgd door Hendrikus Harms ‘op den Smallert’.
In 1792 trouwden in de RK-kerk op de Oosterhof, Vaassen, Hendrikus Herms en Aaltje (ook Alijda) Mossink. Bij de doop van hun kinderen in de RK-kerk, werd als woonplek ‘op Smallert’ genoteerd.
Alijda was een dochter van het al genoemde echtpaar Mossink-Everts en zal de boerderij geërfd hebben, mogelijk deels van haar broer Gerrit.
In 1828 overleed haar man als Hendrik…. Mossink. Hij werd niet alleen in deze maar ook in andere huwelijksakten van de kinderen postuum Mossink genoemd. Hij zou een zoon zijn van Herman Mossink & Anna Wolsink. Opvallend is dat ook hij evenals zijn schoonvader wever was.
Nog in 1828 verkocht Alijda de boerderij en vertrok naar Loenen.
Horlogemaker op 't Smallert
De nieuwe eigenaar Arend Gosens Weterkamp verkocht al binnen het jaar de boerderij door. In 1829 werd Albert Jans Nieuwenhuis (Nijenhuis) de eigenaar. Hij werd later als horlogemaker te Vaassen genoemd, maar dat was in 1849 toen hij Munstersmanshofstede verkocht. Hij zal tot die tijd het vak hebben uitgeoefend op zijn boerderij op ‘t Smallert. Nu was een horlogemaker op het platteland niet geheel ongewoon; men wist zo’n vakman wel te vinden.
De nieuwe eigenaar in 1849 was Geerligh van Orden, die in 1850 een hypotheek op de boerderij nam. Negen jaar later werd het verkocht.
Wisselingen
Ongeveer 1857 werd Jannes van Werven eigenaar, die het elf jaar later weer verkocht aan Berend van Zuuk. Deze was later met zijn kinderen eigenaar. Gezamenlijk verkochten zij in 1888 de boerderij aan drie handelaren: Gerrit Huisman, koopman te Vaassen, Hendrik Jan Reuvekamp en Daniel Heering Westhoff, die ieder 1/3 deel verwierven. Zij verpachtten de boerderij, onbekend is aan wie. In 1898 kochten de broers Arend Jan en Lucas Keurhorst de Munstersmanshofstede. In 1900 was er alweer een andere eigenaar van de boerderij. Bartus Nijhof & Maria Langevoort vestigden er zich. Zij waren in 1897 te Epe getrouwd, hij was een zoon van Peter Nijhof en Hendrikje van Essen, zij een dochter van Harmen Langevoort en Alberdina Riphagen.
van Zuuk
In 1922 werd door het kadaster Albertus van Zuuk Jansz als eigenaar geregistreerd. Deze zoon van Jan van Zuuk en Barta van Putten was een jaar eerder in Epe getrouwd met Hendrikje Nijhof, dochter van de vorige eigenaren. Hij trouwde dus in, zoals dat wordt genoemd.
In 1924 en 1932 werd er verbouwd en verrees er een kookhuis. In 1960 werd er eigentijds ook een garage gebouwd en werd de zoon Jan Marinus van Zuuk samen met zijn vrouw Aaltje Hendrika van Essen eigenaren.
Ongeveer 2010 werd het pand gesloopt en verrees er nieuwbouw.
Bronnen
Sorry, het is niet mogelijk om te reageren.