24 sep Vaassensebinnenweg 1, 3
Het Hanendorp en de Hanendorperweg (VII):
Een wandeling langs oude en nieuwe panden
Auteur:
Evert de Jonge
Publicatie:
Verschenen in Ampt Epe 199, september 2014
Inhoudsopgave:
Vaassensebinnenweg 1
In deze slotaflevering gaan we de hoek om op de kruising Vaassensebinnenweg/Veldweg en Hanendorperweg, om de laatste twee huizen van het ‘echte’ Hanendorp te behandelen. Ze staan aan de Vaassensebinnenweg.
Het oorspronkelijke huis op het perceel (sectie N66) zal circa 1820 gebouwd zijn op grond van de Marke van Emst en Westendorp. De bouwer was Gerrit Krieuwel, geboren in Haaksbergen, getrouwd met Gerharda Ankersmit. Het echtpaar kreeg drie kinderen; twee dochters overleefden hun ouders, zoon Jan werd nog geen 20 jaar.
In 1832 was, naast perceel N66, ook N65 eigendom van het echtpaar.
Kort daarna overleed Gerharda, in 1836 gevolgd door haar man. Volgens de Memorie van Successie woonde hij aan de Achterenk en liet niets na. Het huis en de grond waren toen al eigendom van de diaconie van Epe die het tot 1866 verpachtte en daarna verkocht aan Gerrit Logen, dagloner. Hij bleef niet lang eigenaar, want in 1873 verkocht hij het bezit aan Gerhardus Bouwmeester. Deze liet op perceel N65 een nieuw huis zetten, waarna het oude pand werd afgebroken.
Na zijn overlijden kwam het in bezit van Martinus Johannes Bouwmeester en diens vrouw Anthonia Maria Strunk. Zij zouden er tot circa 1923 blijven boeren om het huis over te doen aan Tonia van Dijk, dienstbode te Nijbroek, die vermoedelijk haar geld wilde beleggen. Dat deed ze maar voor twee jaar, waarna Johan van Schoonhoven, arbeider, eigenaar werd. Hij bouwde drie kippenhokken en zal dus tevens keuterboer zijn geweest.
Vóór 1995 werd het verkocht; toen werd er nog een dakkapel op de woning geplaatst.
Het eerste huis in Hanendorp: Vaassensebinnenweg 3
In 1806 trouwden in Vaassen Gerrit Gerrits (weduwnaar van Gijsje Roelofs), geboren in Epe in 1776, en Johanna Gerrits, geboren in Twello in 1778, beiden wonende te Vaassen.
Gerrit woonde met zowel zijn eerste als zijn tweede vrouw op de On(he)egde, een boerderij aan de Poelweg in Vaassen. Na zijn overlijden hertrouwde zijn weduwe (Vaassen 12-8-1811) met de ongeveer tien jaar jongere Wilhelmus Jans Breen, afkomstig uit Olst. Mogelijk dat het echtpaar Breen de eerste bewoners zijn geweest van het Hanendorp. Als dat klopt, waren zij de bouwers van een huisje dat de cartograaf De Man in 1812 op zijn (militaire) kaart van de Veluwe intekende ten zuiden van Schaveren en ten westen van de Achterenk. Evengoed kan het huisje ouder zijn geweest en wellicht al rond 1800 zijn gebouwd. Het was hoe dan ook het oudste huis van het ‘echte’ Hanendorp, al zou die naam pas vanaf ongeveer 1850 gebruikt worden voor de groep huizen.
Interessant is een notariële akte van 1 mei 1820, waarin Willem Breen, bouwman in Vaassen, een huisje ‘staande en gelegen bij den Bloemendaal op het veld in het kerspel Epe buurtschap Emst gehugt Schaveren’ met bijhorend land aan Jannes Lieferink, dagloner, te Vaassen verkocht. De akte meldt niet hoe Breen aan de grond was gekomen. Het meest voor de hand liggend is dat het oorspronkelijk eigendom was van de Marke van Emst en Westendorp.
Bij de opmaak van het kadaster (1832) was Jannes Lieferink nog steeds eigenaar van het huisje dat genummerd werd als N43, met het huisperceel 0,15 ha groot. Na het overlijden van zijn vrouw werden de kinderen mede-eigenaar. Een vierde part werd daarna verworven door Gerhardus Bouwmeester, toen nog landbouwer in Oene. Later was hij de alleenbezitter.
Na een verbouwing volgde de omnummering naar N510. In het kadaster werd toen het ons al bekende echtpaar Bouwmeester als eigenaars geregistreerd. Later was Johannes Hermen Bouwmeester – geen zoon – eigenaar. Het adres werd toen Vaassensebinnenweg 3.
In de jaren twintig van de vorige eeuw werd M.J. Bouwmeester (zie hiervoor) eigenaar. Op 18 maart 1929 kreeg hij toestemming voor het bouwen van een boerenwoning. Aannemelijk is dat hij de oude woning vanaf dat moment is gaan gebruiken als stal, maar zekerheid is daarover niet te geven.
In 1958 kreeg zijn opvolger J. Bouwmeester toestemming op de nabij gelegen percelen – die nog de oorspronkelijke kadastrale nummers N42 en 44 hadden – een veldschuur te bouwen. In 1959 volgde vergunning voor een varkensschuur.
Kort daarna werd Gerrit Braakman eigenaar. Deze liet 1963/64 de woning verbouwen, in 1965 volgde nog een vergroting van het huis. Zijn zoon H. Braakman liet in 1966 een kippenhok verplaatsen van de Oranjeweg naar de Vaassensebinnenweg. In 1967 werd er nog gesleuteld aan de bedrijfsgebouwen.
Naschrift
Recapitulerend: de oudste boerderij van het Hanendorp is het pand van ‘Scholten’ (eind 18e eeuw). De andere boerderijen dateren van het begin van de 19e eeuw, terwijl vanaf circa 1900 huizen werden gebouwd aan de Hanendorperweg, nadat de woeste gronden, eens eigendom van de Marke van Emst en Westendorp, ontgonnen werden. Het ‘echte’ Hanendorp was een groep huizen/boerderijen rond de kruising Vaassensebinnenweg/Veldweg en Hanendorperweg. Daar stond zo rond 1800/1810 een eerste huis.
Met deze aflevering is een einde gekomen aan mijn wandeling, want voorbij de genoemde kruising staan verder alleen maar ‘nieuwe’ huizen, alle gebouwd in de 20e eeuw. De geschiedenis van deze panden gaat veelal niet verder terug dan 1930/1940 en vanwege de privacy stop ik meestal rond de jaren 80 van genoemde eeuw, zodat er minder te vertellen is.
Volgend jaar stap ik op de fiets en dan hoop ik bijzondere panden in Emst aan u voor te stellen, zoals De Emsterhof, De Smallert en Het Witteveen, en om alvast een tipje van de sluier op te lichten: als eerste behandel ik dan het oudste woonhuis van Emst. Onlangs werd ontdekt dat de muren van omstreeks 1600 zijn. Bij nader onderzoek bleek het om een voormalig horig goed te gaan, waarvan de geschiedenis te volgen is tot in de 16e eeuw.
Boerderijen en woonhuizen – Vaassensebinnenweg
Vaassensebinnenweg 1, 3
Het oorspronkelijke huis op het perceel (sectie N66) zal circa 1820 gebouwd zijn op grond van de Marke van Emst en Westendorp. De bouwer was Gerrit Krieuwel ...
Vaassensebinnenweg 23
Van niet elk huis is een bouwdatum bekend. Voor dit object kan die geschat worden. Toen.....
Sorry, het is niet mogelijk om te reageren.